• Strona główna
• Wersja mobilna
• Mapa strony
• BIP

Wyszukiwarka

Przedszkole Słoneczne w Wasilkowie

PROMUJĄCE ZDROWIE

Menu główne

• Sekretariat
  
  • O nas
  • Kadra
  • Programy
  • Zajęcia dodatkowe
  • Historia przedszkola
• Aktualności
  
• Galeria zdjęć
  
  • Przedszkole ul Polna
  • Przedszkole ul Sienkiewicza
  • Punkt Przedszkolny "Przedszkolak" w Sochoniach
  • "Bajkowy Dom" w Jurowcach
• Kontakt
  

Adaptacja 3-latka

PORADNIK UDANEJ ADAPTACJI

Psychologowie wskazują, ze powrót do pracy po urlopie wymaga od dorosłych co najmniej kilku dni na adaptacje do nowych warunków. Nic wiec dziwnego, ze nawet doświadczone przedszkolaki mogą potrzebować podobnego „okresu przejściowego” w pierwszych dniach po wakacyjnej przerwie. Jak wspierać dzieci powracające do placówki po letniej nieobecności i jak pomóc najmłodszym, dla których edukacyjna przygoda dopiero się rozpoczyna?

ALICJA MIRONIUK

Przełom sierpnia i września to zawsze „gorący” czas w edukacji przedszkolnej – zarówno dla dorosłych (rodziców i nauczycieli), jak i – a przede wszystkim – dla dzieci. Obserwując trudności cztero czy pięciolatków wracających do placówki po wakacyjnej nieobecności, warto zastanowić się nad definicją przedszkolnej adaptacji. Wydaje się bowiem, ze pod tym pojęciem kryje się nie tylko czas, w którym trzylatek przekracza próg przedszkolnej sali po raz pierwszy. Niemniej rozważania o adaptacji rozpocznijmy właśnie od tej grupy.

Adaptacje należy postrzegać jako proces, który zaczyna się jeszcze w domu i w dużym stopniu zależy od rodziców. Bezsprzecznie rozstanie z małym dzieckiem połączone z powrotem do pracy jednego z rodziców (pomimo zmian społecznych nadal najczęściej jest to matka) stanowi trudne doświadczenie. Jeżeli rodzice poradzą sobie ze swoimi emocjami i wątpliwościami, zdecydowanie ułatwią adaptacje dziecku. Tym samym udana adaptacja dorosłych (do roli „rodzica przedszkolaka”) jest kluczem do udanej adaptacji malucha – w obu przypadkach w kryzysie (podszytym lekiem separacyjnym o różnym nasileniu) tkwi potencjał efektywnego przystosowania się i wypracowania zupełnie nowej „jakości” funkcjonowania.

Jeśli Rodzice oddają  swoje ukochane dziecko do przedszkola muszą zaufać nauczycielom, bez tego nie będzie dobrej adaptacji ze strony dziecka, jak i rodzica. Czasami to właśnie brak zaufania do – jak by nie patrzeć – obcej osoby powoduje nerwowość rodziców (a w konsekwencji dzieci) w pierwszych dniach w przedszkolu.

Kadra pedagogiczna stara się zrozumieć, że dla rodziców może to być pierwsze takie doświadczenie, co z kolei może powodować nieufność. Warto pamiętać, ze wiedza – rozumiana także jako zmniejszenie puli niewiadomych – jest cennym narzędziem wsparcia rodziców, aby najpierw sami mogli poradzić sobie z osobistym trudnościami (kryzysem), a następnie wesprzeć dziecko.

 Skuteczne narzędzia wsparcia

 My dorośli dysponujemy narzędziami poznawczymi – wiedza ułatwia im zbudowanie zaufania i integracje ze środowiskiem placówki przedszkolnej. Strategie informowania można również zaadaptować do możliwości poznawczych dzieci. W tym przypadku musi mieć ona konkretny charakter – wizyty w przedszkolu.

Często taka okazja pojawia się w czasie dni adaptacyjnych w maju - czerwcu, w ramach których maluchy zwiedzają placówkę, oglądają swoją przyszłą salą przedszkolną, poznają pracowników. Uzupełnieniem zwiedzania przedszkola jest zapoznanie z okolicą – spacery w pobliżu, oglądanie placu zabaw czy dekoracji w oknach połączone z rozmowami na temat rozpoczęcia edukacji przez dziecko.

Wspomniane rozmowy z maluchami warto budować na pozytywnych wzmocnieniach, np.:

• Jesteś już duża/duży i dzielna/dzielny, wiec możesz chodzić do przedszkola jak inne dzieci.
• Na pewno w przedszkolu będzie fajnie.
• Poznasz nowych przyjaciół.
• Będziesz się świetnie bawić.

Te proste komunikaty rozwijają pozytywny stosunek dziecka do placówki i pomagają mu wejść w role przedszkolaka (jedna z pierwszych ról społecznych). Punkt odniesienia dla rozmów mogą także stanowić książki opisujące historie adaptacji do przedszkola. W przypadku wielu dzieci takie lektury mogą okazać się pomocne, choć oczywiście nie oznacza to, ze pierwsze dni w przedszkolu będą „bezbolesne”.

Przed wrześniowym „startem”

 O czym warto pamiętać przed rozpoczęciem edukacji przedszkolnej, aby ułatwić dorosłym i dzieciom wrześniowy „start”? W perspektywie długofalowej warto uświadomić sobie, jakie nawyki będą utrudniać dziecku przebywanie w przedszkolu.

Należą do nich m.in.:

• Korzystanie z pieluchy zamiast z toalety. Mokra pielucha to dla dziecka duży dyskomfort, a sygnalizowanie potrzeb fizjologicznych, ich kontrola i umiejętne zaspokajanie to jedne z najważniejszych pierwszych sukcesów samoobsługi. Dodatkowo w przedszkolach istnieje wymóg, aby dziecko przed rozpoczęciem uczęszczania do placówki było całkowicie odpieluchowane.
• Jednostajna dieta oparta na papkach i „posiłkach” pitych przez butelkę. W przedszkolu dzieci otrzymują zróżnicowane dania kształtujące nie tylko doświadczenia smakowe (zmysłowe), ale i motoryczne (wymagające odgryzania, przeżuwania, żucia, chrupania). W pierwszych dniach przedszkola nie dość, ze dziecko będzie przebywać w nowym otoczeniu, to dodatkowo może być głodne ze względu na kontakt z żywnością, której nie zna i boi się spróbować.

Jeżeli na zebraniu organizacyjnym rodzice otrzymali formularze z przedszkola, poprosimy, aby uzupełnili je i złożyli jak najwcześniej. Dotyczy to także innych dokumentów – opinii o dziecku, zaświadczeń o alergiach lub postanowień sadu. W zamieszaniu towarzyszącym pierwszym dniom w przedszkolu rodzice mogą zapomnieć o ich złożeniu, a są one niezbędne ze względów formalnych (np. upoważnienia do odbioru dziecka lub odwrotnie – sadowe ograniczenie praw jednego z rodziców).

 Pierwsze kroki w przedszkolu

 Kiedy rozlegnie się "pierwszy wrześniowy dzwonek”, rozpoczęcie przygody z przedszkolem staje się już faktem. Warto zadbać o to, by „ten pierwszy” poranek przebiegał sprawnie i bezstresowo.

Przygotowanie do pierwszego wyjścia do przedszkola może np. przybrać formę „wyścigów”: kto pierwszy założy buty, znajdzie swoja torbę/plecaczek, będzie gotowy przy drzwiach. Przydadzą się tez pozytywne wzmocnienia za pomocą komunikatów typu:

• Jak myślisz, jakie zabawki będą w przedszkolu?
• Ciekawe, w co będziecie się bawić. Jak myślisz?
• Jak ma na imię twoja pani?
• Jakie dzieci będą w przedszkolu?

Udane wyjście z domu i droga do przedszkola to już połowa sukcesu. Krytycznym momentem często bywa natomiast przekroczenie progu sali grupy. Tu bardzo ważna jest rola dorosłych – nauczycieli i rodziców. Wychowawcy w pierwszych dniach pobytu dziecka w przedszkolu najczęściej sugerują rodzicom krótkie, „konkretne” pożegnania. Jak wspomniano, rozmowy dotyczące pobytu malucha w placówce powinny odbywać się w domu, ponieważ szatnia lub drzwi wejściowe do sali nie są miejscami sprzyjającymi spokojnej wymianie  zdań. Choć z punktu widzenia malucha trzy całusy są zawsze lepsze niż jeden, a krótkie przytulenie to nie to samo co długie przytulasy, szybsze formy pożegnania pomagają dzieciom dobrze rozpocząć dzień w przedszkolu.

Jednym z większych wyzwań dla nauczyciela jest odbieranie dziecka od rodziców. Warto już na etapie adaptacji uświadomić sobie, że maluchy zawsze powinny wkraczać do pomieszczenia, a nie być do niego wnoszone. W takiej pozycji dziecko odruchowo wtula się w rodzica, co skutkuje sytuacja trudna także dla dorosłych – rodzic musi odpychać dziecko, nauczyciel „wyrywać” je z rąk rodzica. Takie sytuacje nie powinny mieć miejsca i są jedna z największych przeszkód adaptacji. Jeżeli dziecko ma trudność z zakończeniem pożegnalnych przytulasów, dobra alternatywa będzie przybicie tzw. piątki lub inny wymyślony gest, który polega na krótkim kontakcie fizycznym z dzieckiem.

Dodatkowo warto pamiętać, ze pożegnanie połączone z komunikatem: „Baw się dobrze, będzie super!” nastraja bardziej optymistycznie niż słowa: „Musisz dzisiaj zostać w przedszkolu”.

Adaptacja jest procesem o wielu obliczach – najczęściej dotyczy dzieci najmłodszych, ale nie tylko. Wiele czterolatków po powrocie z pierwszej przerwy wakacyjnej potrzebuje wsparcia ze strony rodziców i nauczycieli.

Zmierzenie się z tęsknota za rodzicami, a w konsekwencji poczuciem pewnego braku, jest zawsze trudnym doświadczeniem, niemniej dziecko starsze przeżywa je w znanym sobie otoczeniu oraz „zaprzyjaźnionej” grupie społecznej. Starszaki wiedzą także, że znajdą wsparcie w nauczycielu i rówieśnikach.

Dodatkowo warto zwrócić uwagę na grupę dzieci relatywnie „nową” w polskich przedszkolach – dzieci z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym. Sposób pracy z dziećmi niepolskojęzycznymi został wypracowany przede wszystkim w kryzysowej sytuacji wybuchu wojny w Ukrainie. Niemniej z wielu innych powodów – postępującej globalizacji rynków pracy, zwiększenia mobilności pracowników, a także zmian społecznych w Polsce – coraz częściej w placówkach publicznych (ponieważ w placówkach niepublicznych anglojęzycznych obcokrajowcy to grupa docelowa) pojawiają się rodzice i dzieci mówiący po ukraińsku, angielsku czy koreańsku. Tym samym adaptacja staje się podwójna, zwłaszcza jeśli między rodziną a pracownikami przedszkola pojawia się w bariera językowa.

W przypadku dorosłych – przynajmniej w podstawowych kwestiach – można posłużyć się mobilnym translatorem. Z kolei w przypadku dzieci warto skorzystać z takich rozwiązań jak narzędzia do alternatywnej komunikacji (stworzonej z myślą o potrzebach osób z niepełnosprawnościami) oraz zapewnić maluchom przestrzeń – zarówno w sensie dosłownym (np. miejsce wyciszenia, odpoczynku), jak i przenośnym (na spokojne obserwowanie zwyczajów i rytmu polskiego przedszkola i stopniowe włączanie się do aktywności). Warto obserwować potrzeby dzieci doświadczających międzykulturowości i budować narzędzia do komunikacji, tak aby adaptacja najmłodszych nie zakończyła się izolacją.

Bibliografia:

X K. Pietrusinska, Adaptacja dzieci trzyletnich do przedszkola, Ridero IT Solution (e-book), 2023.

X A. Stein, Akcja adaptacja. Jak pomóc sobie i dziecku w zaprzyjaźnieniu się z przedszkolem, Warszawa 2019.

  Autor Alicja Mironiuk

Nauczyciel wychowania przedszkolnego, nauczyciel języka angielskiego, animator, oligofrenopedagog i wykładowca.

Łącząc różne doświadczenia zawodowe, poszukuje twórczych metod w pracy z dziećmi i dorosłymi

w odniesieniu do alternatywnych koncepcji pedagogicznych, idei zrównoważonego rozwoju oraz kultury popularnej

Magazyn dla placówek publicznych i niepublicznych "Przedszkole"

07.08.2025